بسیاری از مقاتل و کتب تاریخی قاتل امام حسین (ع) را سنان بن انس معرفی کرده اند امّا از سوی دیگر در زیارت ناحیه ی مقدسه و زیارت عاشورا و بعضی از مقاتل دیگر، قاتل آن حضرت شمر بن ذی الجوشن دانسته شده است، کدام یک از این اقوال درست است؟
درباره ی قاتل حضرت سیدالشهدا (ع) ، در نقل تاریخ و مقاتل اختلاف بسیار وجود دارد. مرحوم فرهاد میرزا در « قمقام زخّار و صمصام بتّار » می نویسد: [1] در قاتل آن حضرت اختلاف شده است و مقاتل مختلف این افراد را معرفی نموده اند:
1) سنان بن انس 2) حصین بن نمیر 3) مهاجر بن اوس التمیمی 4) کثیر بن عبدالله الشعبی 5) شمر بن ذی الجوشن الکلابی 6) خولی بن یزید الاصبحی. چنانچه علی بن عیسی الاربلی در کشف الغمة خولی را قاتل امام حسین (ع) معرفی کرده و آورده است:
قال عمر بن سعد لاصحابه: انزلوا حزّوا رأسه فنزل الیه نصر بن خرشة الضبابی، ثم جعل یضرب بسیفه مذبح الحسین (ع) فغضب عمر بن سعد، فقال الرجل، ویحک انزل الی الحسین فارحه، فنزل الیه خولی بن یزید فاحتزّ رأسه.
امام سجاد (ع) چگونه بر پیکر پاک امام حسین (ع) نماز خواندند؟ آیا در روز سیزدهم محرم به کربلا آمدند؟
در روز سیزدهم محرّم، امام زین العابدین (ع) برای دفن پدر بزرگوارش به کربلا آمد زیرا امر غسل و کفن و دفن امام را جز امام عهده دار نمی شود، شاهد بر این مطلب، مناظره ی امام رضا (ع) با علی بن ابی حمزه بطائنی است.حضرت به او فرمود: بگو ببینم حسین بن علی امام بود؟ گفت: آری. فرمود: چه کسی امور او را بعد از شهادت به عهده داشت؟ گفت: حضرت سجاد (ع) فرمود: او در آن هنگام کجا بود؟ گفت: در زندان ابن زیاد بود؛ اما بدون این که آنان بفهمند از آن جا خارج شد و امور دفن پدرش را انجام داد و به زندان بازگشت.
امام رضا فرمود: آن که علی بن الحسین (ع) را قدرت بخشید که به کربلا آید و امور پدرش را انجام دهد و باز گردد، امام این زمان را هم قدرت می دهد که به بغداد رفته و امور دفن پدرش موسی بن جعفر (ع) را انجام دهد، و حال آن که در حبس و اسارت هم نیست. [1]
پس از هفتم محرم، وضعیت آب در خیمه های امام حسین)ع( چگونه بوده است؟
کاروان امام حسین (ع) با جمعی از زنان و کودکان و یاران، مجبور میشوند که حرکت خود را متوقف ساخته، و در صحرای سوزان کربلا منزل گزینند. خیمه ها و چادرها استوار میگردد. لشکر دشمن به سرپرستی حر بن یزید ریاحی، مراقب کاروان کوچک امام بود که مقصدی تازه برنگزیند و به دیاری دیگر سفر نکند و در انتظار دستور بعدی عبیدالله بن زیاد به سر می برد.
مذاکراتی میان امام و عمر بن سعد جریان داشت که شمر بن ذی الجوشن دستور شدید عبیدالله بن زیاد را به ابن سعد رسانید. در این نامه آمده است:
حل بین الحسین و اصحابه و بین الماء فلا یذوقوا منه قطرة کما صنع بالتقی الزکی عثمان بن عفان.
ای پسر سعد! با رسیدن نامه، میان حسین و اصحابش و شریعه فرات حایل شو و نگذار یک قطره آب بچشند؛چنانکه با عثمان بن عفان نمودند. [1]
آیا شهادت امام حسین (ع) بعد از ظهر عاشورا، پس از به جای آوردن نماز ظهر، اتفاق افتاده است یا پیش از ظهر؟
مرحوم شیخ مفید (ره) در « ارشاد »[1] و مرحوم طبرسی در « اعلام الوری » [2] آورده اند:
و قاتل الحسین (ع) القوم اشد قتال حتی انتصف النهار … و اشتد القتال و کثر القتل و الجراح فی اصحاب ابی عبد الله الحسین (ع) الی ان زالت الشمس فصلی الحسین (ع) باصحابه صلاة الخوف.
از کلام شیخ مفید و مرحوم طبرسی استفاده می شود که، وقت زوال آفتاب، امام حسین (ع) هنوز در قید حیات بوده اند و جنگ قبل ظهر شروع شده و تا عصر ادامه داشته است. سید بن طاووس در « لهوف » می نویسد :
وقتی نماز ظهر فرا رسید حسین (ع) به زهیر بن قین و سعید بن عبدالله حنفی دستور داد تا پیش روی آن حضرت بایستند، پس حضرت با نیمی از باقی ماندهی یارانش (به ترتیب نماز خوف) به نماز ایستاد: در این حال تیری به جانب حضرت پرتاب شد، پس سعید بن عبدالله خود را در مسیر تیر قرار داد و آن را به جان خرید و به همین ترتیب خود را سپر تیرهای دشمن نمود تا آن که از پای درآمد و بر زمین افتاد ... [3]
اما درباره ی این قول چهارم که سر مطهر را خلفای فاطمی از باب الفرادیس در دمشق که از خزانه ی یزید پیدا کرده و در آنجا دفن نمودند و سپس از عسقلان به مصر برده، در قاهره دفن کردند و برای آن نیز بارگاه عظیمی بنا نمودند؛ همچنانکه سبط بن جوزی گفته است : «علامه امین عاملی (ره) در لواجع الاشجان این قول را پذیرفته است و میگوید: بنا به اتفاق مورخان، خلفای فاطمی مصر، سری از عسقلان قاهره انتقال داده اند و به نام رأس مطهر امام حسین (ع) در آنجا دفن کرده اند و مشهد بزرگی بالای آن ساختمان نموده اند »[23] اما این که آیا آن سر مطهر، از آن امام حسین (ع) بوده است هرگز روشن و ثابت نشده است؛ به ویژه که دست سیاست و ریاست خلفای فاطمی با آن بازی کرده است و این که از انتقال سر مقدس از عسقلان به مصر چه هدف سیاسی تأمین می شده، خدا میداند. آیا از ترس صلیبی ها این کار را کرده اند؟
پس از جدا کردن سرهای بنی هاشم و آوردن آنها به شام، سرانجام سرهای شهیدان کربلا، از جمله سر مبارک امام حسین (ع) چه شد؟
پس از شهادت امام حسین (ع) به دستور عمرسعد، سر همه ی شهدا را از بدن جدا کردند، به جز دو سر؛ یکی سر حضرت علی اصغر؛ زیرا امام حسین (ع) او را دفن کرد ، و دوم سر حرّ بن یزید ریاحی که خویشان او مانع از بریدن سر او شدند.