از مهمترین درسهای نهضت کربلا و از الفبای نخستین فرهنگ عاشورا ، آزادگی و حریتو تن به ظلم ندادن و اسیر ذلت نشدن است . حسین بن علی (ع) فرموده است :
«موت فیعز خیر من حیاة فی ذل (1) مرگ با عزت بهتر از زندگی با ذلت است .
نیز در مقابل تسلیم و بیعت ، فرمود :
«لا و الله ، لااعطیهم بیدی اعطاء الذلیل و لا اقر اقرار العبید»دست ذلت به شما نمیدهم و چون بردگانتسلیم شما نمیشوم .
همچنین در کربلا وقتی آن حضرت را میان جنگ یا بیعت مخیر کردند ، فرمود :
1- قطع نفوذ دینی بنی امیّه بر افکار مردم .
2- احساس گناه در جامعه ، به خاطر یاری نکردن حق و کوتاهی در ادای تکلیف .
3- پدید آمدن مکتب جدید اخلاقی و انسانی (ارزشهای نوین عاشورایی و حسینی ).
1- امتناع از بیعت با یزید و به رسمیّت نشناختن حکومت وی .
2- هجرت شبانه و مخفیانه امام از مدینه به مکّه .
3- اعزام نماینده ویژه (مسلم بن عقیل ) به کوفه ، برای زمینه سازی بیعت گرفتن از شیعیان هوادار، جهت تشکیل حکومت اسلامی .