آیا جناب لیلا - مادر علی اکبر - و شهربانو در کربلا حضور داشتند؟
مراجعه به کتب تاریخی و آثار نویسندگان معاصر، چنین به دست می دهد که جناب لیلا در کربلا نبوده است.
استاد شهید مرتضی مطهری مسأله ی حضور لیلا در کربلا و در نتیجه افسانه ها و قصه هایی که درباره ی ایشان گفته شده را یکی از موارد تحریف در تاریخ کربلا می داند و آن را با استدلال رد می نماید. [1]
محدث قمی می گوید : ظاهر آن است که لیلا در کربلا نبوده و من در کتب معتبر ندیدم . [2]
در جای دیگر می نویسد: در کتب معتبر، ذکری از بودن لیلا در کربلا، یا در کوفه و شام نیست . [3] همچنین از سخن قاتل علی اکبر که می گوید:
ام کلثومی که در کربلا حاضر بود، کدام ام کلثوم است و آیا ام کلثوم دختر حضرت فاطمه (س) در واقعه ی عاشورا بوده است یا خیر؟
مرحوم شیخ مفید از دختری برای امیرالمؤمنین (ع)، به نام ام کلثوم یاد کرده است، [1] ولی دیگر مورخان، چون: طبری، [2] ابن شهرآشوب [3] و ابن ابی الحدید، [4] دو دختر به نام ام کلثوم برای امیرالمؤمنین (ع) نام برده اند: یکی ام کلثوم کبری، دختر فاطمه (س) ، و دیگری ام کلثوم. نامی از همسر دیگر که به ام کلثوم صغری موسوم و معروف بوده است؛ البته نام ام کلثوم کبری را، زینب صغری نیز گفته اند که ام کلثوم کنیه اش بوده است.
آیا قضیه یقه پاره کردن حضرت زینب (س) در کاخ ابن زیاد و کاخ یزید در مقابل زده شدن ضربه ای بر لب و دندانهای سیدالشهدا، صحت دارد؟چگونه ممکن است این بانوی بزرگوار در برابر نامحرمان چنین کند؟
زمانی که قافله ی اسیران را به مجلس ابن زیاد وارد کردند، زینب ناشناس و با جامه های کهنه در میان آنان بود، و در حالی که کنیزان گرد او را گرفته بودند، در گوشه ای نشستند؛ ابن زیاد گفت: این چه کسی بود که با کنیزان خود به کناری خزید؟ زینب پاسخ نداد و بار دوم و سوم. ابن زیاد سؤال خود را تکرار کرد؛ سپس یکی از کنیزان گفت: این زینب، دختر فاطمه بنت رسول الله (ص) ، است؛ پس ابن زیاد رو به او کرد و گفت:
آیا از حضرت فاطمه (س) دختری غیر از حضرت زینب و ام کلثوم (س) در شام مدفون است؟
امیرالمؤمنین از حضرت فاطمه زهرا (س) دارای پنج فرزند بوده اند؛ امام حسن (ع) ، امام حسین (ع) ، زینب کبری، ام کلثوم (س) و محسن (ع) که به جور دشمنان سقط شد. [1] طبق نقل برخی از منابع ام کلثوم را زینب صغری نیز گفته اند که کنیه اش ام کلثوم بوده است؛ [2] البته علی (ع) از زنان دیگر، دختران دیگری نیز داشته است، از جمله: زینب صغری، ام کلثوم صغری که این تشابه اسمی ممکن است اشتباهاتی را ایجاد کرده باشد. [3]